Gece Tırnak Kesmek Uygun mu?

Çocukluğumuzdan beri sürekli duyageldiğimiz "Oğlum-Kızım akşam akşam tırnak kesme" lafını inceleyeceğiz bugün. Bugünlerde eskiler iyi biliyormuş gibi bir trend var. Bende bu trende katılanlardan biri olarak Gece Tırnak Kesilir mi? sorusunu bu yazımda cevaplayacağım.

Gece Tırnak Kesme'nin İslam Dinindeki Yeri Ne?

Gece veya gündüz, istenilen her vakitte tırnak kesilebilir.

Halk arasında, geceleyin tırnak kesmek “ölü eti yemek gibidir” veya “geceleyin tırnak kesilmez” şeklinde bir anlayış yayılmış olsa da, bu durum, İslamiyet’in ölçülerine pek uygun değildir.

Bu soruyu cevapladığımıza göre gelelim bu söz neden ortaya çıktı.

"Gece Tırnak Kesilmez" Sözü Neden Ortaya Çıkmıştır?

Eskiden, elektriğin olmadığı zamanlarda gece tırnak kesmek, elde bazı yaralanmalara sebebiyet veriyor ve çoğu kez kesilen tırnağın nereye fırladığı da tam olarak görülemiyordu. İşte, bu ve benzeri durumlar, geceleyin tırnak kesmenin pek uygun olmadığı kanaatinin yayılmasına zemin oluşturmuştur. Fakat bugün, elektriğin aydınlattığı ortamlarda gece tırnak kesmenin dînen hiç bir mahzûru yoktur.

Dini Açıdan "Gece Tırnak Kesilir mi? Hakkında Görüşler ve Hadisler Nelerdir?

Herhangi bir rivayete dayanmaksızın tırnak kesmede şu tertibe uyulması tavsiye edilir: Önce sağ elin şehâdet parmağından başlayarak, sonra orta, yüzük, serçe parmaklarını tırnaklarını sırayla kesip en sonunda başparmağa geçilmelidir. Sol elde ise küçük parmaktan başlayıp yüzük, orta, şehâdet ve başparmağa sırayla geçilmelidir. Ayak tırnakları kesilirken sağ ayağın küçük parmağından başlayıp sol ayağın başparmağına geçip sırayla en son küçük parmağa ulaşılmalıdır. Tırnaklar parmağa zarar vermeyecek şekilde imkân nispetinde dipten kesilmelidir.
Tırnakları cuma günü kesmek, müstehabdır. Hazret-i Âişe vâlidemizden nakledildiğine göre, Rasûlullâh -sallâllâhu aleyhi ve sellem- Efendimiz:

“Kim Cuma günü tırnaklarını keserse, Allah onu öbür Cuma’ya kadar ve üç gün daha fazlasıyla belâlardan korur.” buyurmuştur. (Dürrü’l-Muhtar, c. VI, sh: 405)

Bir diğerhadis-i şerifte ise:

“Cuma günü tırnak kesmek, şifaya sebeptir.” buyrulur. (Ebu’ş-Şeyh)

Deylemî’de ise tırnak kesme günü olarak Perşembe’yi gösteren hadisler de zikredilir. Mesela; Peygamberimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, Hazret-i Ali -radıyallâhu anh-’a:

“-Yâ Ali, tırnak perşembe günü kesilir. Cuma günü de, koku sür ve yeni elbise giy.”buyurmuştur. (Deylemî)

Yine Perşembe günü tırnak kesmek hakkında şöyle denilmiştir:

“Kim göz ağrısından, barastan (yani alaca hastalığından) ve cünûndan (çıldırmak, delilik) emin olmayı murâd ederse, Perşembe günü ikindiden sonra tırnaklarını kessin.” (Şîr’a)

Tırnakları Cuma günü, Cuma namazından önce veya sonra kesmek sünnettir. Namazdan sonra kesmek efdaldir, diyenler de olmuştur.(Dürrü’l-Muhtar)

Başka bir hadîs-i şerîfte de, Peygamber Efendimiz’in Cuma günü namaza gitmeden önce, tırnaklarını kestiği bildirilmiştir.
Tırnakların nasıl kesileceği hakkında ise pek çok görüş vardır:

İmam-ı Nevevî’ye göre, müstehab olan, ellerden başlamaktır. Evvela sağ elin şehâdet parmağından başlanıp, sonra orta parmaktan küçük parmağa kadar sıralı kesilir. Sonra başparmak kesilir. Daha sonra sol elin küçük parmağından başlanıp sırayla başparmağa gelinir. Bundan sonra sağ ayağa dönülüp en küçük parmaktan başlanılarak sırayla sol ayağın en küçük parmağında bitirilir.
Hazret-i Âişe -radıyallâhu anha-’dan şöyle bir rivayet vardır:

“Rasûlullâh -sallâllâhu aleyhi ve sellem- bana hitâben buyurdular ki: «Ey Âişe! Sen tırnaklarını kestiğin zaman, orta parmağından başla, sonra serçe parmağına, sonra başparmağına, sonra orta parmak yanındaki parmağına (yüzük parmağı), sonra şehâdet parmağına geçerek kes. Tırnakları böyle kesmek, zenginlik verir.” (Vekî)
Tırnak kesme usûlü, Ruhû’l-Beyân tefsirinde şöyle anlatılır:

“Eller ayaklara nisbetle daha şerefli olduğundan ellerden başlanır. Ellerden de sağ el şerefli olduğu için sağ elden başlanır. Sağ elin şehâdet parmağı şerefli olduğu için şehâdet parmağından başlanır. Evvela şehâdet parmağı, sonra yüzük parmağı, sonra orta parmak, sonra küçük parmak ve sonra başparmağın tırnakları kesilir. Sol ele geçildikten sonra, küçük parmaktan başlanır; sıra ile atlamadan başparmağa kadar devam edilir. Ayaklarda ise, sağ ayağın küçük parmağından başlanır; sıra ile, sol ayağın küçük parmağında bitirilir.”
Peygamber Efendimizin sünnetinde tırnak kesimi önce el ve daha sonra ayak tırnaklarını kesmektir. Peygamber Efendimiz tırnak kesimine sağ elin işaret parmağından başlayarak keser ve elin avuç içinde birbirine gelecek şekilde yapıştırırlardı. Böyle yapınca parmakların oluşturmuş olduğu daireyi sağa doğru keserek tırnak kesimini yaparlardı. Ayaklarının ise sağ ayağının küçük parmağından başlar ve sol ayağının küçük parmağında bitirirlerdi.(Hattâb es-Sübkî, el-Menhel I/189)

Tırnak kesme usûllerinin birbirinden farklı olmasının sebebi, Peygamberimizin tırnaklarını her defasında aynı sırayla kesmemesinden kaynaklanır.

Tırnak Ne Zaman Kesilmez?

Tırnak kesmek sadece, Hac veya Umre ihramı süresince yasaktır. Bunun dışında her zaman kesilebilir. Halk arasında bazı gün ve zamanlarda, mesela geceleyin tırnak kesilmez şeklinde yanlış bir inanç vardır. Elektriğin olmadığı zamanlarda, kesilen tırnağın nereye sıçradığının görülemediği düşüncesinden kaynaklanan bu kanaat, böyle durumlar için geçerli olabilir. Fakat bugün, elektriğin aydınlattığı ortamlarda gece tırnak kesmenin hiç bir sakıncası yoktur. Kesilen tırnaklar gelişi güzel bir şekilde bırakılmamalı, uygun bir şekilde ortadan kaldırılmalı, yok edilmelidir.